Από την αρχαιότητα η Σάμος ήταν νησί πλούσιο και αυτάρκες. Σε αυτό συντελούν η μορφολογία, η σύσταση του εδάφους και οι άφθονες πηγές. Η εύφορη σαμιακή γη παράγει προϊόντα με ξεχωριστή ποιότητα.

Το μοσχάτο κρασί, ονομασίας προέλευσης Σάμου, παράγεται από το σταφύλι «Μικρόρωγο Μοσχάτο Σάμου» το οποίο καλλιεργείται σε αναβα-θμίδες ως και υψόμετρο 900 μέτρων. Ξεχωρίζει για το πλούσιο άρωμα και τη γεμάτη, φρουτώδη γεύση του. Το σαμιώτικο κρασί ήταν ξακουστό από την αρχαιότητα και αναφέρεται στη μυθολογία πως η άμπελος αποτελούσε δώρο του Διόνυσου στη Σάμο. Από τον 15ο αιώνα καταγράφεται από περιηγητές ως η κύρια μεταποιητική δραστηριότητα του νησιού. Από τα τέλη του 19ου αιώνα τροφοδοτούνται με σαμιώτικο κρασί οι διεθνείς αγορές, ενώ η Καθολική Εκκλησία το προμηθεύεται για τη Θεία Ευχαριστία. Τα ξηρά και γλυκά κρασιά της Ένωσης Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου έχουν τιμηθεί με δεκάδες χρυσά βραβεία και εκατοντάδες διακρίσεις.

Οι ντόπιοι ελαιώνες παράγουν ελαιόλαδο εξαιρετικής ποιότητας που ξεχωρίζει για τη μεστή γεύση του, την καθαρότητα, την υφή του.

Μέλι, με ξεχωριστές γεύσεις, υφή και πλούσια αρώματα, λόγω των ποικίλων αρωματικών φυτών και δέντρων. Ακόμη παράγεται γύρη, πρόπολη και βασιλικός πολτός.

Το Ούζο αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά και παραδοσιακά προϊόντα απόσταξης της Σάμου. Ξεχωρίζει για την ιδιαίτερη γεύση και το άρωμα γλυκάνισου. Η σούμα είναι ένα ακόμη παραδοσιακό απόσταγμα, που μοιάζει με ρακή. Παρασκευάζεται από στέμφυλα σε παραδοσιακά οικογενειακά αποστα-κτήρια ορεινών χωριών.

Η ορχιδέα καλλιεργείται από το 1980 σε διάφορες ποικιλίες, με εξαγω-γές σε όλον τον κόσμο.

Βότανα & αιθέρια έλαια ανώτερης ποιότητας καλλιεργούνται στο νησί και χρησιμοποιούνται για τις ευεργετικές τους ιδιότητες αλλά και στη μαγειρική.

Άλλα τοπικά προϊόντα είναι τα υφαντά στον αργαλειό, το πράσινο σαπούνι, τα σύκα, οι σταφίδες, τα γαλακτοκομικά (τυρί και γιαούρτι), ο τραχανάς, γλυκά του κουταλιού και μαρμελάδες, κηπευτικά και εσπεριδοειδή, ψάρια και θαλασσινά.

Η ανάπτυξη της παραδοσιακής λαϊκής τέχνης στη μικροτεχνία και την αργυροχρυσοχοΐα, σημειώνεται παράλληλα με την οικονομική άνθηση της Σάμου. Περίτεχνα κοσμήματα από χρυσό και άργυρο που δημιουργήθηκαν, εκτίθενται σε ιστορικές συλλογές, όπως αυτή που φιλοξενείται στο Εκκλησια-στικό Βυζαντινό Μουσείο Σάμου.

Ακόμη, παρουσιάζεται έντονη καλλιτεχνική δραστηριότητα που σχετί-ζεται με τη μεταλλοτεχνία, τη διακοσμητική, τη γλυπτική ξύλου και πέτρας, των οποίων εξαιρετικά έργα συναντάμε κυρίως σε παλαιά αρχοντικά και δημόσια κτίρια.

Γνωστή και αναπτυγμένη από την αρχαιότητα η τέχνη της αγγειοπλαστικής. Σε εργαστήρια, κυρίως στα χωριά Μαυρατζαίοι, Κουμαραδαίοι και Μανωλάτες κατασκευάζονται πανέμορφα κεραμικά σε παραδοσιακές και σύγχρονες φόρμες. Χαρακτηριστικό αγγείο η λεγόμενη «Δίκαια Κούπα» με την οποία, σύμφωνα με τη παράδοση, ο Πυθαγόρας δίδαξε την ίση μεταχείριση. Στο εσωτερικό της έχει μια αυλακωτή γραμμή ως όριο, το οποίο εάν κανείς υπερβεί, η κούπα αδειάζει πλήρως.

Η ναυπηγική τέχνη άκμασε στη Σάμο από τα αρχαία χρόνια, με τις καλοτάξιδες «Σάμαινες». Η σαμιακή «τραχεία πεύκη» ήταν περιζήτητη και τροφοδοτούσε με ξυλεία τα ναυπηγεία όλης της Ελλάδας, ενώ αποτελούσε την πρώτη ύλη για κατασκευή και των ντόπιων σκαριών.

Οι νησιώτες έζησαν μια περίοδο μακριά από τα παράλια εξ αιτίας των πειρατών, ωστόσο η ναυπηγική επανέκαμψε από τον 17ο αιώνα. Καραβομαραγκοί σχεδίαζαν και ναυπηγούσαν εξαιρετικά σκάφη, όπως «καραβόσκαρα», «μαρτίγο» και «λατίνια».

Η εξέλιξη της ναυπηγικής με σύγχρονες μεθόδους και υλικά, μείωσε την ανάγκη ναυπήγησης ξύλινων σκαφών. Σήμερα, έχουν απομείνει ελάχιστοι ταρσανάδες, όπου κατασκευάζονται ή επισκευάζονται κυρίως ψαράδικα «τρεχαντήρια».